Adres do korespondencji
z dopiskiem ,,JUBILEUSZ":

Zespół Szkół Plastycznych
w Lublinie, ul. Muzyczna 10 a
20-612 Lublin
tel./fax 81 532 72 39

e-mail

sekret@futuro.net.pl

Autor witryny:
mgr Elżbieta Marut-Kargul



Strona Główna
Obchody
80-lecia
Galeria
Wybitni Absolwenci Nauczyciele
Publikacja
Powrót
do ZSP


Eugeniusz Baranowski - pedagog i artysta, nauczyciel rzeźby

     Urodził się 18 maja 1916 roku w Wasylkowcach na Kresach Wschodnich. Był synem podoficera, który w 1922 roku wraz z rodziną przeprowadził się do Zamościa. W 1937 roku Eugeniusz ukończył Wydział Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie, specjalizując się w malarstwie w prac. Antoniego Michalaka.


fot. ze strony "SZKLANE OKO CODZIENNIK FOTOGRAFICZNY - AGNIESZKA BARANOWSKA"
http://igusza.blogspot.com/

     W czasie drugiej wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej. Okupacja hitlerowska spowodowała liczne represje, które w sposób tragiczny dotknęły również rodzinę Baranowskich. Eugeniusz został aresztowany wraz z żoną Stefanią i jednym z braci. Po kolejnych pobytach w więzieniach, w 1943 zostali oni zesłani do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie wcześniej przebywali już jego ojciec i drugi z braci - Tadeusz.
Wkrótce Eugeniusz przeniesiony został do obozu w Flossenburgu. Ojciec i Tadeusz zginęli w lagrach, natomiast pozostali członkowie rodziny wyszli na wolność - Eugeniusz z uszkodzonym kręgosłupem - chorobą, której skutki odczuwał do końca swojego życia.

     Swoją pierwszą pedagogiczną pracę Baranowski rozpoczął w 1946 w Szkole Sztuk Plastycznych w Zamościu, w tym samym roku przemianowanej w Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Do 1950 roku wykładał, jako nauczyciel w klasie rzeźby w pracowni, którą sam zorganizował.

     W 1950 roku Baranowski rozpoczął pracę w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Lublinie, a także został członkiem ZPAP. W tym czasie miał już dwoje małych dzieci oraz brak perspektyw na mieszkanie. Dopiero po pięciu latach rodzinie przydzielono lokum, jak na ironię - w obrębie Majdanka, gdzie mieszkali przez dwa lata. Następnie przenieśli się do ciasnego i zimnego pokoju z kuchnią przy ul. Grodzkiej, należącego do szkoły, w której rzeźbiarz nauczał.

     W 1956 roku Eugeniusz Baranowski obronił dyplom na Wydziale Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a dwa lata później objął stanowisko dyrektora PLSP w Lublinie, które sprawował przez 5 lat, kiedy to zwrócił się do Ministerstwa Kultury i Sztuki z prośbą o zwolnienie go z tej funkcji, z dniem 31 sierpnia 1963 roku z powodu poważnego pogorszenia się stanu zdrowia w następstwie rozwijającej się choroby kręgosłupa.      


fot. Tadeusz Mysłowski

 

     Baranowski był prawdziwym nauczycielem z powołania, całkowicie zaangażowanym w pracę z młodzieżą i w sprawy szkoły, często ze szkodą dla własnej twórczości, dla której brakowało mu czasu i siły dodatkowo osłabionej przez nękające go choroby. Za efekty działalności nauczycielskiej i zasługi w tej dziedzinie przyznano Baranowskiemu nagrody kulturalne: miasta (1960) i województwa lubelskiego (1966).
     Eugeniusz Baranowski pracę w lubelskim PLSP zakończył w 1976 roku.

wspomnienia absolwentów o
E. Baranowskim zobacz

     Eugeniusza Baranowskiego znano przede wszystkim, jako "nauczyciela", a w następnej kolejności, jako artystę, a właściwie ''rzeźbiarza". Nic w tym dziwnego, gdyż bardzo rzadko eksponował on publicznie swoje prace. Tylko dwa razy zechciał wziąć udział w wystawach plastycznych, na które złożyły się wyłącznie prace rzeźbiarskie: w radomskiej ogólnopolskiej (1965) i lubelskiej okręgowej (1966). Stypendium twórcze Ministerstwa Kultury i Sztuki artysta otrzymał zaledwie jeden raz (1962).

     Twórczość Eugeniusza Baranowskiego była różnorodna, lecz niestety nie zachowało się zbyt dużo dzieł. Wiele z nich zaginęło, uległo zniszczeniu, zamieniło się w gruz... Niektóre znamy jedynie z fotografii. Ireneusz J. Kamiński we wstępie do katalogu wydanego przez lubelskie BWA w 1990 r. wymienia między innymi następujące prace: rzeźby portretowe w gipsie patynowanym: Bolesława Prusa ( w muzeum pisarza w Nałęczowie), Józefa Ignacego Kraszewskiego ( w muzeum JIK w Romanowie), Józefa Czechowicza ( w lubelskim muzeum poety) i Hieronima Łopacińskiego ( w bibliotece jego imienia), dwie okazałe "głowy" z gipsu są w PLSP. Muzeum Lubelskie posiada tylko jedną rzeźbę Baranowskiego: granitową, lapidarnie zarysowaną, miękką w profilach "Głowę dziewczyny".

      Jeśli zaś chodzi o rysunki, to w tamtych czasach były one traktowane, jako wstępne, robocze szkice do czegoś poważniejszego. Więc zrozumiałe jest, że wtedy nie ukazywały się one publicznie. Dopiero w latach osiemdziesiątych Tadeusz Mysłowski odkrył i pokazał rysunki Baranowskiego, powstałe w latach 1958-1963.


fot. Tadeusz Mysłowski

fot. Tadeusz Mysłowski
Ireneusz J. Kamiński we wspomnianej już wcześniej publikacji scharakteryzował je w następujący sposób: "...wykonane ołówkiem, sangwiną, długopisem lub brązową kredką na papierach o barwie ochry, jasnego brązu, sporadycznie czerni i srebra. Nierzadko artysta szkicował też na papierze milimetrowym. Czasami są to prace autonomiczne, wykończone, częściej jednak mamy do czynienia z zapisem myślenia plastycznego lub z koncepcyjnymi studiami do rzeźb zamierzonych przez autora".
(...) ,,...ideę modularnego systemu plastycznego, zredagowanego w niektórych rysunkach, Baranowski próbował zastosować w konstrukcjach rzeźbiarskich z drewna."

     Zdaniem Ireneusza J. Kamińskiego ten lubelski artysta wyprzedził epokę, w której przyszło mu żyć oraz tworzyć wchodząc ,,...czasem na drogę, która wywodząc się z jednego z nurtów konstruktywizmu, doprowadzić miała właśnie do sztuki minimalnej, mentalnej, wreszcie konceptualnej". Niewątpliwie właśnie to należy uznać za prawdziwą rewelację na polu sztuki.

      Eugeniusz Baranowski zmarł w dniu 31 marca 1988 roku w Lublinie w wieku 72 lat pozostając na zawsze w pamięci swoich wychowanków, jako ich przewodnik w artystycznej wędrówce, a także, jako wspaniały pedagog i wybitny artysta.


Zobacz więcej

na temat życia i twórczości E. Baranowskiego w pracy Ireneusza J. Kamińskiego, wstęp do katalogu [w:] Eugeniusz Baranowski rysunek rzeźba, BWA, Lublin, 1990, która posłużyła również do sporządzenia powyższego opracowania.

Katalog ten został wydany z okazji pośmiertnej wystawy poświęconej temu wybitnemu pedagogowi i artyście. W 1990 roku lubelskie Biuro Wystaw Artystycznych zaprezentowało jego rysunki i rzeźby.



powrót do góry